دست ما دو ابزار با ارزش و پرکاربرد در محیط کار است. انتخاب مناسب دستکش ایمنی برای محافظت از این ابزارها در برابر خطرات شغلی ضروری است. اغلب اوقات، کارگران با درک بسیار محدودی از چرای محافظت از دست یا حتی چگونگی انتخاب دستکش ایمنی درست برای استفاده خود، روبرو هستند. انتخاب دستکش اشتباه اغلب باعث آسیب دیدگی دست کارگر یا از بین رفتن بهرهوری میشود.
با گذشت سالها مطالعات، تأیید کردهاند که سطح راحتی یک جفت دستکش به طور مستقیم بر تمایل کارگر برای پوشیدن دستکش تأثیر میگذارد. اگر دستکش به درستی انتخاب نشود و یا در دست راحت نباشد، کارگر ترجیح می دهد بدون دستکش کار کند. البته دست های محافظت نشده بسیار مستعد آسیب دیدگی و قرار گرفتن در معرض مواد مضر هستند که میتواند منجر به افزایش هزینههای پزشکی، افت بهرهوری یا کاهش روحیه کارگران شود.
به طور کلی در محیط کار، صدمات دست ناشی از خطرات جسمی یا شیمیایی است. با استفاده از انتخاب دستکش صحیح بسیاری از صدمات قابل پیشگیری است.
ویژگی های دستکش ایمنی
همانطور که گفتیم دستکش ایمنی نیز همانند لباس کار باید با توجه به نوع کار انتخاب شود در نتیجه ویژگی های متفاوتی دارد. اما همه آن ها باید دارای خصوصیات استاندار باشند. ضخامت مناسب، انعطاف مناسب، بلند بودن ساق دستکش که باعث حفاظت از دست تا آرنج شود، ضد لغزش و ضد سایش جزء استانداردهایی است که باید با توجه به ویژگی های کار در آن رعایت شود.
دستکش ایمنی فردی که در محیط های سرد مشغول به کار است با فردی که کنار کوره ایستاده متفاوت است. دستکش ایمنی مناسب افرادی که در محیط های شیمیایی و اسیدی مشغول به فعالیت هستند باید عایق مواد شیمیایی باشند. زمانی که دست در مجاورت این مواد قرار می گیرد می تواند آسیب های جدی وارد کند و باعث به وجود آمدن حساسیت های پوستی شود.
در نتیجه باید از دستکش ایمنی استفاده کرد که راه نفوذ این مواد به درون دستکش را مسدود کند. بهترین جنسی که می توان با دستکش ایمنی را برای این محیط ها تولید کرد مواد پلیمری است. این مواد هم از ورود مواد شیمیایی جلوگیری می کند و هم تغییر شکل نمیدهد و حالت اصلی خود را از دست نمی دهد. سعی کنید دستکشی برای این محیط ها انتخاب کنید که ساق بلندتری داشته باشد تا مساحت بیشتری از دست را بپوشاند.
دستکش ایمنی برای افرادی که با اجسام داغ کار می کنند از جنس چرم است. بهترین نوع چرم برای این نوع دستکش ها چرم گاو، بز و آهو است. چرم در برابر حرارت مقاوم است و می تواند از دستتان به خوبی محافظت کند. اگر دستکش با ساق بلندتری را انتخاب کنید می توانید تا ساعد دستتان را نیز در برابر پرش، اصابت اجسام و ذرات داغ به دستتان جلوگیری کنید.
اگر در محیطی مشغول به فعالیت هستید که سطوح تیز و برنده وجود دارد و امکان بریدن دست وجود دارد بهتر است از دستکش های ایمنی ضد برش استفاده کنید. این نوع دستکش دارای پارچه ای است که در برابر سطوح تیز بسیار مقاوم است. برای اینکه میزان مقاومت را بالا ببرند رو روی سطح دستکش تورهای فلزی قرار می دهند. ضخامت این نوع دستکش بیشتر است و با ایجاد یک لایه قطور روی دست از آن محافظت می کند.
مهمترین نکته در مورد انتخاب دستکش ایمنی ضدبرش این است که سبک باشد و انعطاف بالایی داشته باشد تا کارایی فرد را کاهش ندهد. مناسب ترین جنس برای تولید این گونه دستکش ها نیتریل است که در برابر بریدگی مقاوم است. دقت کنید دستکش ایمنی ضد برش فقط در برابر اجسام تیز مقاوم است مثلا در برابر سوراخ شدن توسط سوزن مقاومت بالایی ندارد.
دقت کنید که اگر شما در محیط فعالیت تان با جریان برق سروکار دارید باید نوع دستکشی انتخاب کنید که عایق و نارسانا باشد. برای مثال دستکش های ضد برش به دلیل داشتن قسمت های فلزی اصلا مناسب فعالیت شما نیست.
عوامل مهم برای انتخاب دستکش ایمنی
هنگام انتخاب دستکش ایمنی برای هر نوع کاربرد یا استفاده، فاکتورهای مهم بسیاری وجود دارد که باید در نظر بگیرید.
انواع دستکش ایمنی برای مصارف یا کاربردهای مختلف طراحی شده است. به عنوان مثال: دستکشهای پزشکی که برای استفاده در حوزه مراقبتهای بهداشتی توسط کادر پزشکی طراحی شدهاند. (اداره غذا و داروی ایالات متحد FDA استفاده از دستکش و بسیاری موارد دیگر را در صنعت پزشکی تنظیم میکند.) دستکش به منظور جلوگیری از آلودگی متقابل بین مراقبین و بیماران آنها است.
ما همچنین دارای دستکش خدمات غذایی هستیم که در صنعت مهمان نوازی استفاده میشود. دستکشهای سرویس غذا نیز به دلیل ماهیت حساس صنعت مهمان نوازی، تحت نظارت FDA قرار دارند.
این دستکشها توسط سرآشپزها و پیشخدمتها پوشیده میشوند تا از آلودگی مواد غذایی هنگام تهیه و سرویس در هتلها و رستورانها جلوگیری کنند.
همچنین میتوانید دستکش ایمنی را برای سایر مصارف صنعتی انتخاب کنید. دستکش های ایمنی در صنایع گسترده ای از جمله تولید وسیله نقلیه، حمل و نقل هوایی، تعمیرات اتومبیل، نقاشی، جوشکاری، لوله کشی، کشاورزی، خانه داری و سایر صنایع تولیدی مورد استفاده قرار میگیرد. ما همچنین برای فعالیت های روزانه منزل مانند باغبانی و تمیز کردن از دستکش ایمنی استفاده میکنیم.
۱- مواد دستکش
دستکش ایمنی از انواع مختلفی از جمله نئوپرن، لاستیک مصنوعی یا نیتریل، لاستیک طبیعی یا لاتکس، پلی اتیلن، وینیل و غیره تولید میشود. یکی از مهمترین نکات هنگام انتخاب یک جفت دستکش ایمنی برای هر نوع کاربرد یا استفاده نوع مواد یا پارچهای است که برای ساخت آن دستکش استفاده میشود. دستکشها ویژگیهای عملکردی متفاوتی دارند. به عنوان مثال، دستکشهای نیتریلی در بسیاری از کاربردهای صنعتی بسیار ارجح است زیرا بسیار قویتر، سفتتر است و مقاومت شیمیایی بیشتری نسبت به سایر دستکشها دارند. دستکشهای وینیل به مراتب ارزانتر از سایر دستکشها هستند زیرا از نظر ساخت مقرون به صرفه است.
از طرف دیگر دستکشهای لاتکس حساسیت لمسی بیشتری نسبت به سایر دستکشها داشته و ارتجاعی تر هستند و از این رو مورد توجه متخصصان پزشکی قرار می گیرند. عیب مهم در دستکشهای لاتکس این است که باعث ایجاد واکنشهای آلرژیک در پوستهای حساس میشود.
۲- ضخامت و طول دستکش
عامل مهم دیگری که باید هنگام انتخاب دستکشهای ایمنی در نظر بگیرید، ضخامت و طول دستکش است. همیشه باید در نظر بگیرید که یک جفت دستکش بسته به کاربرد باید چه مقدار ضخیم و تا چه حد بلند باشد. عملکرد، کیفیت، ضخامت دستکش توسط تولید کنندگان مشخص میشود و این جایی است که شما در نظر میگیرید که آیا دستکش به اندازه کافی ضخیم است تا از بریدگی، سایش و مقاومت در برابر سوراخ، مقاومت در برابر حرارت و شعله، نفوذ در برابر آب و مواد شیمیایی، کاهش لرزش، حساسیت به لمس برخوردار باشد.
۳- رنگ دستکش
رنگ دستکش ایمنی نیز هنگام انتخاب برای کاربردهای مختلف صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از رنگهای دستکش با کاربردهای خاص صنعتی همراه هستند. به عنوان مثال، رشتههای پزشکی دستکشهای مایل به آبی را ترجیح میدهند. بسیاری از زمینههای صنعتی مانند صنعت خودرو از دستکش نیتریل سیاه و نارنجی برای افزایش دید استفاده میکنند.
دستکشهای ایمنی سیاه نیز در صنایع به دلیل اینکه پسماند و کثیفی را نشان نمیدهند بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
۴- راحتی و بهداشت دستکش ایمنی
دستکش ایمنی برای محافظت از دست به وجود آمده است و دست برای ساعتهای طولانی درون آن قرار میگیرد. جنس داخلی آن نباید حساسیت زا باشد و خودش باعث ایجاد بیماریهای پوستی شود. گرما اضافه ایجاد نکند و موجب تعرق بیشتر دست نشود. در این حالت در فرد احساس کلافگی ایجاد میکند و شخص رغبتی برای پوشیدن دستکش ایمنی نخواهد داشت.
در انتخاب دستکش کار دقت کنید که باید فیت دستتان آن را انتخاب کنید. اگر سایز دستکش از سایز دستهایتان بزرگتر بود میتواند حین فعالیت از دست شما خارج شود و شما دچار آسیب دیدگی شدید در ناحیه دست شوید.
راهنمای اصلی برای انتخاب دستکش مناسب
در صنعت ساخت و ساز، کارگران به محافظت در برابر سطوح ساینده، شکاف چوب و فلز و صدمات ناشی از برش یا خراش، حرکات تکراری و لرزش میپردازند. دستکشهای ساخته شده از چرم یا الیاف و پلیمرهای پیشرفته مانند Kevlar و Dyneema در مقایسه با پنبه، بوم، یا دستکشهای بافتنی محافظت ببیشتری در برابر بریدگی و خراشیدگی دارند.
دستکشهایی که سطح آن با مواد ژله ای ضربهگیر و یا ضدلرزش پوشانده میشوند، محافظت بیشتری نسبت به مدلهای دیگر دارند.
محافظت شیمیایی
دستکشهایی که قابلیت محافظت در برابر مواد شیمیایی دارند از دست کاربر در مقابل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، سوختگی و سایر خطرات بسیار حیاتی محافظت میکنند. این خطرات شیمیایی میتواند به صورت مایعات، پودرها، بخارها یا گازها باشند در صورت نیاز به دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، حتماً هر دستکش را به صورت جداگانه ارزیابی کنید.
محافظت از برش و سایش
کارگر مونتاژ ممکن است به دستکش هایی احتیاج داشته باشد که از دست در برابر بریدگی، سوراخ شدن و سایش محافظت کند در حالی که از سطح بالای حساسیت لمسی برخوردار باشد. به طور کلی ، دستکش ضد برش، ساخته شده از مخلوط چرم، بوم، پنبه و یا سایر مصنوعات بیشتر در خط مونتاژ یا تولید قطعات استفاده میشوند.
مراقبت و بازرسی
یک عامل مهم برای جلوگیری از خرابی دستکش، چک کردن آن به صورت مرتب است. در بیشتر موارد، هیچ دستکشی بیش از چند روز دوام نخواهد داشت. تمیز کردن دستکش همیشه عملی و مقرون به صرفه نیست.
ضد عفونی یا شستشو باید در از بین بردن آلودگی و همچنان حفظ تمامیت دستکش موثر باشد. بسیاری از تولیدکنندگان نظر خود را در مورد طول عمر دستکش ارائه میدهند، اما در واقعیت محل کار تعین کننده طول عمر آن است.
دستکشها را قبل از هر بار استفاده بررسی کنید و در صورت مشاهده هرگونه آسیب یا تخریب، بلافاصله جایگزین دیگری انتخاب کنید.
چه موقع نباید از دستکش ایمنی استفاده کرد؟
انتخاب دستکش ایمنی مناسب به افراد کمک می کند تا از خطرات و تهدیدات محیط کاری خود در امان باشند. این دستکش ها هستند که در برخی از مواقع حتی حافظ جان افراد خواهند بود. با این حال اما خود این دستکش های ایمنی می توانند به عنوان نوعی خطر و تهدید شناخته شوند.
انتخاب و استفاده از دستکش نامناسب سبب ایجاد یکی از همین موقعیت های خطرناک خواهد شد. افراد و کارکنان اگر از دستکش نامناسب یا غیر استاندارد در محیط کاری استفاده نمایند، تهدیدات و خطر ها به راحتی به آن ها آسیب وارد می کند.
به عنوان مثال به کارکنان یک گروه یا شرکت برقکار توجه داشته باشید که از دستکش های غیر استاندارد یا نامناسب بهره می برند. اگر هنگام کار شوک های الکتریکی یا جریان های مختلف برق به این دستکش ها برخورد کند، چه اتفاقی برای این افراد خواهد افتاد؟ همانطور که می دانیم قطعا حادثه ای جبران ناپذیر رخ خواهد داد.
با این حال توجه داشته باشید که تنها استفاده از دستکش نامناسب باعث ایجاد خطر نخواهد بود بلکه در برخی موارد استفاده از دستکش باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیر می شود. اگر بخواهیم کمی جزئی تر به این موضوع بپردازیم باید به افرادی که با انواع دریل یا دستگاه های خراطی سر و کار دارند توجه داشته باشیم.
هنگام استفاده از دریل های بزرگ و پر قدرت توصیه می شود افراد تا جایی که امکان دارد از دستکش های ایمنی استفاده نکنند، چرا که گیر کردن نخ یا کش دستکش ها به چنین دریل هایی می تواند باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیر باشد.
همچنین افرادی که با دستگاه های خراطی سر و کار دارند، به این مسئله واقف هستند که استفاده از دستکش می تواند سبب پایین آمدن کیفیت در کار شود. نکته دیگری که باید به آن توجه کافی داشته باشید آن است که هنگام کار با دستگاه خراطی اگر از دستکش استفاده کنیم، ممکن است نخ یا کش دستکش ها به قطعات دستگاه خراطی گیر کنند و باعث از بین رفتن دستکش ها، محصولات خراطی و در برخی مواقع خود دستگاه خراطی شوند.