دلایل، قوانین پوشیدن لباس کار و الزام کارگران بر آن چیست؟ | دستورالعمل + آیین‌نامه و مقررات

قوانین پوشیدن لباس کار مردانه و زنانه و لوازم ایمنی آن از جمله مسائلی است که توسط سازمان تأمین اجتماعی با هدف حمایت از کارکنان تصویب شده است. در این صورت تمامی کارفرما‌ها ملزم به رعایت آن و تهیه لباس کار مخصوص برای کارمندان خود هستند. هرچه اطلاعات کارگران در این زمینه بیشتر باشد بهتر می‌توانند حق و حقوق خود را طلب کنند. الزام به پوشیدن لباس کار با هدف کاهش میزان خسارات جبران ناپذیر و افزایش ایمنی و بهره وری است.

لباس کار در کارگاه‌های مختلف می‌تواند شامل شلوار و بالاپوش مخصوص، کلاه ایمنی، کفش مخصوص، گوشی حفاظتی، انواع طناب و کابین، عینک و محافظ چشم، سپرهای محافظ صورت، فیلتر جوشکاری، ماسک صورت، فیلترهای گازی، سرپنجه، پیش‌بند، دستکش و بازوبند حفاظتی و… باشد.

قانون لباس کار چیست؟

لباس کار معمولاً به عنوان یک پوشش محافظتی افراد در برابر حوادث و خطرات احتمالی در محیط کار شناخته می‌شود. از جمله مسائل حفاظتی و تأمین ایمنی در کارگاه‌ها به شمار می‌رود که می‌تواند در موارد دیگر نیز به کار برده شود. برقراری نظم، آراستگی کارمندان و امکان تفکیک سمت‌های شغلی از یکدیگر با انتخاب لباس کار متفاوت از جمله اهداف استفاده از لباس کار هستند.

از طرفی با توجه به الزام کارگران به پوشش لباس کار، به منظور تأمین آن، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قوانینی را در قالب قانون لباس کار تعیین و در اختیار کارگران و کارفرما‌ها قرار داده است تا مطابق با آن لباس خود را متناسب با شرایط کاری، تهیه و مورد استفاده قرار دهند.

قوانین مربوط به لباس کار و لوازم ایمنی

وزارت مربوطه مسئول تنظیم کردن قوانین مربوط به لباس کار است. برخی از مواد حقوقی قانون کار درباره لباس کار شامل موارد زیر است:

• به استناد ماده ۱ آیین‌نامه وسایل حفاظتی در محیط کار، تمامی کارگران ملزم به پوشیدن لباس کار مخصوص هستند.
• کارفرما وظیفه دارد ضمن ارزیابی محیط کار با هدف تشخیص و کنترل شرایط مخاطره‌آمیز، و با استناد به ماده ۲ آیین‌نامه مبنی بر تهیه وسایل حفاظتی، آن‌ها را متناسب با نیاز کارگر به تعداد کافی، به صورت رایگان تهیه کرده و در اختیار آن‌ها قرار دهد. به عنوان مثال دستکش‌های محافظتی مورد استفاده در بیمارستان توسط کارکنان که کارفرما موظف است به صورت سالیانه در اختیار آن‌ها قرار دهد.
• به استناد ماده ۳ آئین نامه، کارفرما موظف است به صورت سالانه دو دست لباس کار را متناسب با کار و شرایط آن به صورت کاملاً رایگان در اختیار کارگران خود قرار دهد.

• یکی از قوانین لباس کار و وسایل حفاظت فردی آن است که کارگر موظف به نگهداری از لباس و تجهیزات ایمنی خود است. به همین منظور نیاز است تا کارفرما محیطی را برای نگه‌داری از لباس کار را تأمین کرده و در اختیار کارکنان بگذارد.
• تمامی کارگاه‌هایی که مشمول قانون کار هستند از لحاظ تأمین ایمنی و حفاظت فنی مورد بازرسی قرار خواهند گرفت. در نتیجه طبق ماده ۶ آیین‌نامه کارفرما ملزم به نظارت و ارزیابی استفاده صحیح کارکنان از لباس و سایر تجهیزات خواهد بود.
• کارفرما در صورتی می‌تواند هزینه لباس کار را به کارگر ارائه دهد که مطمئن شود لباس کار ایمن متناسب با نوع فعالیت توسط کارگر خریداری شده و در کارگاه به کار برده می‌شود.
• با توجه به ماده ۹۲ آیین‌نامه وسایل حفاظتی در صورت عدم همکاری و ارائه ندادن لباس کار به افراد شاغل توسط کارفرما، تمامی خسارات و ضرر‌های وارد آمده را کارفرما باید پرداخت کند.

نکاتی مهم درباره قوانین لباس کار

برخی از نکات مهمی که بهتر است درباره قوانین استفاده از لباس کار بدانید، شامل موارد زیر می‌شوند:

• لباس کار تهیه شده متناسب با میزان سختی و شرایط محیط کار باشد.
• در نظر داشتن سایز کارکنان توسط کارفرما در هنگام تهیه و سفارش لباس
• هر دو طرف (کارگر و کارفرما) باید درباره قوانین لباس کار اطلاعات کافی داشته باشند و آیین‌نامه مربوط به آن را مطالعه کرده باشند.

استاندارد‌های لباس کار

استاندارد‌های لباس کار از جانب سازمان بین‌المللی HSE تعیین و در اختیار تولید‌کنندگان پوشاک قرار داده شده است. این در حالی است که با کمک این استاندارد‌ها تمامی افراد در دنیا از یک قانون برای تهیه لباس کار پیروی می‌کند. این استاندارد‌ها عبارت‌اند از:

1. استاندارد EN ISO 20471 : استفاده از لباس کار نمایان یا دارای نوار شبرنگ به رنگ‌های نارنجی و فسفری برای افرادی که به صورت شب کاری در محیط‌های باز فعالیت دارند و یا افرادی که در محیط‌های تاریک و کم نور مشغول به انجام وظیفه خود هستند. هدف اجرایی کردن این استاندارد، ایجاد تمرکز در ذهن کارگران بر روی کار و عدم نگرانی در مورد تأمین ایمنی خود است.
2. استاندارد EN 432 : یکی از مشاغل سخت، کار کردن در شرایط آب و هوایی سرد است. این استاندارد درباره تهیه لباس کار گرم به منظور محافظت در برابر سرما است. محیطی که دارای دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد به همراه وزش باد باشد را محیط کاری سرد می‌نامند. استفاده از لباس کار ضد آب زمستانی و بادگیر از ملزومات کار در چنین شرایطی است.
3. استاندارد EN 434 : محیط کاری که می‌تواند دستخوش تغییرات آب و هوایی شود نیاز دارد تا از لباس کاری استفاده شود که بهترین حالت حفاظتی در برابر آب و باد را برای فرد ایجاد کند. این دست از لباس‌ها علاوه بر مراقبت فرد از برف و باران با قابلیت تهویه هوا اجازه نمی‌دهد که بدن بیش از حد عرق کند.
4. استاندارد EN ISO 11611 : این استاندارد از کمترین میزان الزامات برای پوشیدن لباس کار استفاده می‌کند. بیشتر به بررسی لباس‌های مشاغلی مانند جوشکاری، برق کاری، مکانیکی و… می‌پردازد. ایجاد ایمنی بدنی و جانی برای افراد در برابر جرقه، تماس با آتش، کار با کابل‌های الکتریکی و… از اهداف این استاندارد در تهیه لباس کار به شمار می‌رود. برای داشتن یک پوشش مناسب توصیه می‌شود از لباس کار سرهمی یا دو تکه متشکل از کاپشن و شلوار استفاده کنید.
5. استاندارد EN ISO 11612 : این استاندارد برای تأمین لباس کار دارای مقاومت بالا در مقابل حرارت و آتش است. در واقع لباس کار‌هایی که برای نیرو‌های آتش نشانی تهیه می‌شوند.
6. استاندارد EN ISO 15797 : با توجه به اینکه لباس کار کثیف می‌شود یا به علت قرار گرفتن در محیط کاری نیاز به شست و شو دارد، یکی دیگر از استاندارد‌های HSE به بررسی میزان مقاومت لباس در برابر شست و شو پرداخته است.
7. استاندارد UV Standard 801 : همان طور که از نام این استاندارد مشخص است برای لباس‌هایی است که دارای نورا‌های UV هستند، به کار برده می‌شود. بیشترین کاربرد این لباس برای افرادی است که در محیط باز فعالیت دارند و به صورت طولانی مدت در برابر اشعه ماورا بنفش نور خورشید قرار می‌گیرند، طراحی و تولید شده است. این لباس‌ها از پوست شما در برابر نور مضر آفتاب محافظت خواهد کرد. طراحی این لباس به نحوی است که به شما می‌گوید تا چه زمانی می‌توانید زیر نور آفتاب مشغول به انجام وظیفه باشید.

نکاتی مهم درباره قوانین لباس کار

بیشتر بخوانید: کاربرد لباس کار در مشاغل مختلف

مسئولیت تأمین لباس کا‌ر کارگر بر عهده کیست؟

از جمله مهم‌ترین سؤالاتی که در مورد قانون لباس کار مطرح می‌شود، تعیین شخصی است که مسئول تأمین کردن لباس برای کارگر است. اینکه لباس کار را کارفرما تهیه و خریداری می‌کند یا کارگر؟

در قوانین تصویب شده تأمین اجتماعی و قانون کار نوشته شده توسط اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی آمده است که کارفرما موظف است تمامی وسایل حفاظت فردی که کارگر در محیط کاری به آن نیاز دارد را متناسب با نوع فعالیت، محیط کار و میزان خطراتی که او را تهدید می‌کند، خریداری و به صورت کاملاً رایگان در اختیار او قرار دهد.

هر کارفرما طبق قانون لباس کار مکلف است در سال ۲ عدد لباس کار را برای کارگران خود فراهم کند. علاوه بر این لازم است تا آموزش لازم را به منظور کاربرد تجهیزات و لباس کار را در اختیار کارگر قرار دهد. نکته مهم دیگر در مورد کیفیت لباس کار است که باید به نحوی باشد که کارگر بدون نگرانی از خراب شدن آن و تأمین ایمنی جانش، به راحتی وظیفه خود را انجام دهد.

استاندارد‌های لباس کار

اهمیت استفاده از لباس کار و لوازم ایمنی در کارگاه

لباس کار با هدف کاهش میزان خطرات احتمالی در محیط کار، محافظت از بدن کارگر در برابر حوادث و افزایش ایمنی طراحی و دوخته می‌شود. الزام به پوشیدن لباس کار مخصوص متناسب با شرایط محیط کار از اولویت‌های مهم در کار است. افراد هنگام انجام فعالیت‌های شغلی خود با تجهیزات و وسایل صنعتی گوناگون سر و کار دارند به همین علت می‌توانند محیطی پر مخاطره را تجربه کنند و هر لحظه امکان ایجاد حادثه‌ای خطرناک فراهم باشد.

علاوه بر این یکی دیگر از دلایل الزام کارگران به پوشیدن لباس کار فعالیت در شرایط سخت کاری مانند محیط‌هایی که با اشعه ایکس و ماورا بنفش کار می‌کنند، است که می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. به همین علت تهیه و پوشیدن لباس کار برای تمامی کارگران ضروری است.

جنس و کیفیت لباس کار

جنس پارچه به کار رفته در دوخت لباس کار و میزان کیفیت آن بر اساس استاندارد بین‌المللی HSE به صورت زیر تعریف می‌شود:

کیفیت خوب لباس کار به مقاومت آن در برابر چروک شدن و عدم تولید الکتریسیته بسته به شرایط محیط کاری تا مقدار زیادی به جنس پارچه مربوط است. پارچه‌هایی با ترکیب پنبه بیشتر و پلی استر کمتر می‌توانند بهترین گزینه باشد. درصد ترکیبات آن با توجه به آب و هوا و موقعیت جغرافیایی محل کار می‌تواند متفاوت باشد.

کار در محیط‌هایی که با حرارت و آتش سر و کار دارند باید از لباس‌هایی سبک با مقدار زیادی پنبه در ترکیبات آن استفاده شود. پنبه موجود در لباس کار علاوه بر ایجاد قابلیت تهویه هوا و جلوگیری از تعریق زیاد باعث محافظت از بدن در برابر حادثه می‌شود. از طرفی پلی استر موجود در پارچه از الیاف مصنوعی بوده که در استحکام لباس کار و کاهش چروک تأثیرگذار خواهد بود.

برای ایجاد دوام بالا و استحکام در لباس کار بیشتر پارچه‌هایی که بافت کج راه دارند به کار برده می‌شوند. داشتن دوخت مناسب و چرخ کاری مجدد موجب محکم شدن لباس شده و از آن در برابر پارگی محافظت می‌کند.

جنس و کیفیت لباس کار

خصوصیات اساسی لباس کار

هر لباس کار متناسب با نوع فعالیت افراد در شغل خود توسط کارفرما تهیه می‌شود. لباس به کار برده شده در محیط کاری دارای ویژگی‌ها و خصوصیات اساسی است که در هنگام خرید باید به آن‌ها توجه شود. برخی از این خصوصیات عبارت‌اند از:

• توجه به متناسب بودن لباس کار با اندازه و سایز بدن
• در صورت کار با دستگاه‌ها و ماشین آلات لازم است لباس هیچ پارگی نداشته باشد.
• عدم استفاده از زیور آلات، ساعت، آویز و… بر روی لباس کار
• افرادی که در محیط‌هایی با امکان اشتعال و انفجار کار می‌کنند بهتر است از لباس‌هایی که دارای مواد اشتعال‌زا باشند، استفاده نکنند.

خصوصیات اساسی لباس کار

• در صورتی که نیاز است در محیط کار آستین‌های خود را بالا بزنید توصیه می‌شود لباس کار آستین کوتاه بپوشید.
• لباس کار در محیط‌های با میزان آلودگی و گرد و غبار شدید لازم است بدون جیب باشد.
• جنس پارچه به کار رفته در دوخت لباس کار باید متناسب با شرایط محیط کار و آب و هوای منطقه آن باشد.
• اگر در محیط کاری با مواد مضر و خورنده سر و کار دارید بهتر است از لباسی استفاده کنید که در برابر نفوذ آب و گاز به داخل آن محافظت شده باشد.
• لباس کار نسوز مناسب برای آتش نشان‌ها و محافظت در مقابل آتش باید به صورت سرهمی و همراه با کلاه، دستکش و کفش ایمنی باشد.
• در محیط‌های اسیدی و دارای رادیو اکتیو از لباس‌های یک سره با دوخت محکم بدون منفذ به منظور پیشگیری از وارد شدن مواد به داخل لباس استفاده می‌شود. در کنار آن به کار بردن دستکش، کلاه و کفش ایمنی لازم است.
• بهتر است در محیط‌هایی که دارای شرایط آب و هوایی بارانی و سرد دارند از لباس ضد آب زمستانی یا بادگیر استفاده شود.

کلام آخر

انتخاب و خرید لباس کار با توجه به شرایط محیط کار، نوع فعالیت و هم چنین شرایط آب و هوایی و فصلی انجام می‌شود. یکی از مسائل مهم در تهیه این مسأله حفاظتی، قوانین لباس کار تنظیم شده توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است. با استناد به این قانون‌ها و ماده‌های تهیه مسائل حفاظتی می‌توان دریافت که کارفرما موظف به خرید آن متناسب با محیط کار و تحویل رایگان آن به کارگران است. این قوانین درباره الزام کارگران به پوشیدن لباس کار با هدف کاهش حوادث و خطر‌های احتمالی و افزایش ایمنی برای جان افراد، اشاره می‌کند.

تولیدی لباس کار نیک با سال ها تجربه در زمینه ارائه لباس کار با بهترین قیمت و کیفیت همواره در حدمت شما مشتریان عزیز است.

سوالات متداول

قانون لباس کار چیست؟

با توجه به الزام کارگران به پوشش لباس کار، به منظور تأمین آن، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قوانینی را در قالب قانون لباس کار تعیین و در اختیار کارگران و کارفرما‌ها قرار داده است تا مطابق با آن لباس خود را متناسب با شرایط کاری، تهیه و مورد استفاده قرار دهند.

لباس کار چه خصوصیاتی باید داشته باشد ؟

توجه به متناسب بودن لباس کار با اندازه و سایز بدن – در صورت کار با دستگاه‌ها و ماشین آلات لازم است لباس هیچ پارگی نداشته باشد. –  عدم استفاده از زیور آلات، ساعت، آویز و… بر روی لباس کار – افرادی که در محیط‌هایی با امکان اشتعال و انفجار کار می‌کنند بهتر است از لباس‌هایی که دارای مواد اشتعال‌زا باشند، استفاده نکنند.

مسئولیت تأمین لباس کا‌ر کارگر بر عهده کیست؟

در قوانین تصویب شده تأمین اجتماعی و قانون کار نوشته شده توسط اداره کل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی آمده است که کارفرما موظف است تمامی وسایل حفاظت فردی که کارگر در محیط کاری به آن نیاز دارد را متناسب با نوع فعالیت، محیط کار و میزان خطراتی که او را تهدید می‌کند، خریداری و به صورت کاملاً رایگان در اختیار او قرار دهد.